งานจักสาน เป็นหนึ่งในศิลปหัตถกรรมที่สะท้อนวิถีชีวิตและภูมิปัญญาของคนไทยมาอย่างยาวนาน โดยการจักสานคือการนำวัสดุจากธรรมชาติ เช่น ไม้ไผ่ หวาย กก ปอ หรือใบตาล มาสานถักทอเป็นเครื่องใช้และของตกแต่งในชีวิตประจำวัน
วัสดุที่ใช้ในงานจักสาน
- ไม้ไผ่: ใช้ทำกระบุง ตะกร้า ตะแกรง และเครื่องมือทางการเกษตร
- หวาย: ใช้ทำเฟอร์นิเจอร์ โต๊ะ เก้าอี้ และเครื่องเรือน
- กกและผักตบชวา: นิยมใช้ทำเสื่อ ตะกร้า และกระเป๋า
- ใบลาน ใบตาล: ใช้ทำของใช้เล็ก ๆ เช่น ฝาชี พัด และภาชนะบรรจุ
ประเภทของงานจักสาน
- เครื่องใช้ในครัวเรือน เช่น กระบุง กระจาด ตะกร้า
- เครื่องมือประกอบอาชีพ เช่น สุ่มปลา ไซดักปลา
- เฟอร์นิเจอร์และของตกแต่งบ้าน เช่น โต๊ะ เก้าอี้ กระเป๋าสาน
- งานจักสานเชิงศิลป์ เช่น โคมไฟ ของประดับ และของที่ระลึก
ความสำคัญของงานจักสาน
- สะท้อนภูมิปัญญาและความคิดสร้างสรรค์ ของชาวบ้าน
- เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ใช้วัสดุจากธรรมชาติ ย่อยสลายได้
- สร้างรายได้ให้ชุมชน ผ่านงานหัตถกรรมและการขายของที่ระลึก
- เป็นเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรม ที่ดึงดูดนักท่องเที่ยวทั้งในและต่างประเทศ
งานจักสานในปัจจุบัน
แม้เทคโนโลยีและอุตสาหกรรมสมัยใหม่เข้ามามีบทบาท แต่ งานจักสาน ยังคงได้รับความนิยม โดยเฉพาะในเชิงการท่องเที่ยวและการออกแบบสมัยใหม่ เช่น กระเป๋าสานแฟชั่น ของตกแต่งบ้านแนวรักษ์โลก และสินค้าเชิงสร้างสรรค์ที่ผสมผสานความดั้งเดิมกับความร่วมสมัย
แม้เทคโนโลยีและอุตสาหกรรมสมัยใหม่เข้ามามีบทบาท แต่ งานจักสาน ยังคงได้รับความนิยม โดยเฉพาะในเชิงการท่องเที่ยวและการออกแบบสมัยใหม่ เช่น กระเป๋าสานแฟชั่น ของตกแต่งบ้านแนวรักษ์โลก และสินค้าเชิงสร้างสรรค์ที่ผสมผสานความดั้งเดิมกับความร่วมสมัย